روستای دهنه سر سفید رود در مجاور دریای خزر (نزدیکترین محل به ساحل دریا)، در شمال شهرستان آستانه اشرفیه، شرق بندر کیاشهر قرار دارد. فاصله این روستا با شهرستان لاهیجان و آستانه اشرفیه حدود ۳۸ کیلومتر و با بندر کیاشهر و بتدر چمخاله ۱۸ کیلومتر و با شهرستان لنگرود ۳۰ کیلومتر می باشد. این روستا از طرف شمال به دریا و از طرف جنوب به روستاهای رودپشت و حسنعلی ده و از شرق به روستای جیر باغ و از غرب به روستاهای دستک و محسن آباد منتهی می شود. دهنه سر سفید رود جزء دهستان دهکاء و دهستان مذکور جزء بخش بندر کیاشهر می باشد.
به نظر می رسد کلیه ساکنین اولیه این روستا مهاجرین بادکوبه، سالیان، کیاشهر و روستاهای اطراف رودسر و لنگرود بودند .
جمعیت اولیه روستا بجز کارکنان شیلات که بیشترشان غیر بومی بودند، ۵۰ خانوار و حدود ۲۵۰ نفر و هم اکنون روستا ۲۰۰ خانوار دارد و جمعیت ان بالغ بر ۸۰۰ تا ۹۰۰ نفر میباشد .
قدمت تاریخی روستا را حدود سه قرن و بروایتی دیگر ۴۰تا۵۰ سال قبل از تاسیس شیلات می نویسند و دلیل نام گذاری روستا به دهنه سر سفید رود همانا قرار گرفتن روستا در دهانه رودخانه سفید رود بوده و پس از تغییر مسیر رودخانه سفید رود، نام روستا به دهنه سر سفید رود کهنه و بعد از انقلاب به دهنه سر سفید رود تغییر یافت.
کهنسالان روستا حکایتی از این تغییر مسیر رودخانه دارند که شاید صحّت داشته باشد ،انها میگویند در سالهای دور بدلیل بالا آمدن آب رودخانه سفید رود و جاری شدن سیلاب، اراضی زیادی از منطقه اطراف رودخانه بزیر آب فرو رفت خانه ها و مزارع زیادی اسیب دید و مردم کیاشهر و حومه برای خلاص شدن از این سیل مسیر جدید و کوتاهی را برای جریان آب رودخانه حفر کردند و از آن تاریخ آب رودخانه سفیدرود در سواحل کیاشهر به دریا میریزد د و رودخانه ای که در حال حاضر از روستای ما میگذرد شاخه ای از سفید رود بنام رودخانه سید علی اکبری میباشد.
قدیم ها باغهای وسیع توت و کنف که شاید مساحت آن به جندین هکتار می رسید، قسمتی از روستا را در بر گرفته بود و امروز نه از باغهای کنف اثری مانده و نه از باغهای توت و ابریشم و کرم ابریشم.
و شالیزارهای که نقش اساسی در تأمین هزینه زندگی ساکنین روستا داشت و دارد ، قسمت اعظم روستا را بخود اختصاص داده و امروز نیمی از آن زمین ها ی حاصل خیز روستا طعمه ابهای خروشان دریا شده، به گفته بزرگان ۱۵ کیلومتر مربع از مساحت روستا توسط امواج دریا بلعیده شده.
مزارع برنج روستا در فصل بهار و تابستان دیدنیست.
چه میخواهید از روستای ما بدانید که برایتان تعریف کنم؟
تعریف کنم که چگونه مردان و زنان این روستا تلاش میکنند که لقمه ای نان حلال بر سفره کوچک خانه های خود مهیّا کنند ؟
تعریف کنم که مردم روستا بسیار خون گرم و عاشق مهمان هستند ؟
و یا از قدیم و قدیم ها بگویم که ما اسکله داشتیم ،بندر داشتیم ……
برایتان تعریف میکنم که روستای ما هم اکنون هم مکانهای دیدنی بسیاری دارد.
برای جلوگیری از پیشروی آب دریا در این روستا سه آبشکن (موج شکن) تاسیس شده، آبشکنها از سازه های متداول در تثبیت سواحل ماسه ای می باشند، که در بسیاری از نقاط ساحلی جهان عملکرد وکارایی خود را به خوبی نشان داده اند. در سواحل شمالی ایران نیز در منطقه دهنه سر سفید رود از تعدادی از این آبشکنها جهت تثبیت ساحل در مجاورت جاده ساحلی موجود استفاده شده.
غروبها منظره دریا از روی این آب شکن ها دیدنیست ومیتوانی تا صد متر بر روی آب شکن ها که بداخل آبهای دریا پیشروی کرده قدم بزنی و بر روی سنگی بنشینی، قلابی مهیا کنی تا شاید کولی و ماهی با قلاب صید کردی.
میتوانی با خانواده قایقی از قایق رانان محلی کرایه کنی و لختی دریا گردی کنی واضطرابی و شور و حالی، که هر ازگاه بد نیست دل بدریا زد.
ویا از روستائیان که حاصل زحمت خود را در مجاور آب شکن عرضه میکنند خرید کنی.
و از نان خلفا خانم شناور در زیر الاچیق های مهمان پذیر آقای شناور تناول کنی که بسیار خوشرنگ و با مزه است بخصوص اگر آنرا بدور تخم مرغ محلّی پخته بپیچی و ساندویچ کنی بکام ببری و نوش جان کنی.
برای صید ماهی در سواحل روستای دهنه سر سفید رود و دستک بفاصله نزذیک بهم تورهای بزرگ (پره) که بصورت تعاونی اداره میشوند فعال هستند.
سری زدن باین تور ها و دیدن نحوه صید ماهی برای مسافران و گردشگران جالب است.
آز زیبائی های دیگر روستا سد لاستیکی آن است که اولین سد لاستیکی گیلان است که روی رودخانه سید علی اکبری به فاصله ۱ کیلومت از جاده در جنوب روستا بنا شده. کار ساخت این سد در سال۱۳۹۵ به پایان رسید
ساختمان کنترل سد لاستیکی «دهنه سر» در کرانه چپ به مساحت ۷۸ متر مربع در دو طبقه احداث شده است، ۱۴۰ هزار و ۶۰۰ متر مکعب برای احداث سد مذکور عملیات خاکی انجام شده است. ۱۵هزار و ۷۰۰ متر مکعب عملیات خاکریزی برای احداث سد لاستیکی «دهنه سر» انجام گرفته است و ۴۳۵ تن میلگردگذاری، ۳ هزار و ۵۳۵ متر مربع قالببندی، ۶ هزار و ۹۲۵ متر مکعب بتنریزی، ۳۲ هزار و ۵۲۸ متر مکعب بنایی و خشکه چینی با سنگ و ۴۱۵ متر مربع دیوار آببند از جمله عملیات انجام شده در سد لاستیکی دهنه سر است. ساختمان بهرهبرداری و نگهداری سد مذکور در کرانه طرف چپ به مساحت ۲۰۰ متر مربع در دو طبقه احداث شده است وارتفاع لاستیک سد «دهنه سر» ۲٫۵ متر است و طول لاستیک در قاعده ۳۴ متر و در تاج ۴۱٫۵ متر می باشد و به برکت این سد دریاچه کوچکی در پشت سد ایجاد شده و شما میتوانی در اطرافش لختی بنشینی و به قهوه خانه های اطراف سد یک سینی چای قند پهلو سفارش بدی و بنوشی و خستگی در کنی و یا قلابی مهیا کنی تا شاید از آب دریاچه پشت سد صیدی دشت کنی.
روستا کارخانه برنجکوبی صنعتی پیشرفته دارد که درآن میتوانی فرایند آوردن دانه خام برنج (شلتوک) تا سفید کردن آترا مشاهده کنی و باندازه نیازت برنج مرغوب استانه با قیمتی مناسب بخری .
برای اقامتت در شب و فردا هم نگران نباش روبروی آب شکن ها، هتل دریا کنار است.
اطاق هایش قیمت مناسبی هم دارد، وای اگر بدانی اطاقهای رو بدریای آن چقدر زیباست بخصوص وقتی صبح خورشید از شرق طلوع میکند و یا عصر در غرب غروب میکند و یا میتوانی با قیمت مناسب از روستائیان محل سوئیت کرایه کنی .
نگران شام و نهارتان نباشید در شمال قدم به قدم کباب متری تازه است که با پودر انجیر یا کیوی نرم شده و خوردنش زحمتی ندارد و تا بخواهی لذیذ است، دلت نمیخواهد آنرا قورت بدهی.
روستا شیلاتی دارد که از اولین شیلات های بناشده در سواحل گیلان و مازندران است ،هرچند هم اکنون ماهی خاویار صید نمیشود ولی میتوان با شرح فعالیتهای مربوطه توسط کارکنان سابق در جریان صید ماهی و عمل اوری خاویار قرار گیری و از رودخانه روستا هم بازدیدی داشته باشی .
روستای ما چند سالی است صاحب باشگاه بدنسازی و کاراته شده، که توسط خیرین روستا بنا گردیده و همه تجهیزات لازم را دارد.
در نوبت کاری تدوین شده خانم ها و آقایان روستا دهنه سر و روستا های مجاور از آن استفاده میکنند و شما هم میتوانید از باشگاه فرهنگی ورزشی شهدای دهنه سر سفید رود در عصر ها استفاده کنید.
از سواد و علم قرانی روستائیان محله ما چه بگویم، وقتی مبلغین مذهبی از اطراف برای ایراد خطبه های مذهبی مراجعه میکردند همیشه واهمه درست بودن ایاتی را که قرائت میکردند داشتند چون حافظان قران در روستا کم نبودند.
ازمزار و ارامگاه مردان بزرگ جنگ که در زیر خروارها خاک درحیاط مسجد ارمیده اند بگویم ؟ از کدامشان ؟
من دل بسته آنها هستم ما چهار نفر قبل از انقلاب در دانشگاه های کشور قبول شدیم.
شهید رمضان صنایع دانشجوی رشته مکانیک دانشگاه علم و صنعت، شهید نقی صنایع دانشجوی رشته زمین شناسی دانشگاه مشهد، شهید بهرام سلیمانی دانشجوی رشته کامپیوتر دانشگاه شریف و من در رشته پزشکی دانشگاه تبریزو هر سه نفر آنها در لباس بسیجی در کارزار هشت سال دفاع مقدس شهید شدند و ما هر سال در سوم فروردین ذر مسجد روستا و در بارگاه آنها بیادشان مینشینیم و یادشان را گرامی میداریم.
بگذارید از شهدا بگویم از سید یعقوب سلیمانی با سیمای زیبا و محاسن زیباترش ،مرد همیشه خندان جبهه ها بکویم ؟ مردی که آرام و قرار نداشت ،مردی که هر شب در صدد پیدا کردن معبری برای ضربه زدن بدشمن در جبهه ها بود ؟
از سید کاظم میر احمدی اولین شهید سپاه پاسداران شهر لنگرود که حجله شهادت را بر حجله دامادیش ترجیح داد بگویم ؟
از بهرام سلیمانی مهندس کامپیوتر دانشگاه شریف بنویسم ،ان دریای ریاضیات ؟ ..از مدیران موفّق دبیرستانهای تهران.
یا از دو برادر دانشجو مهندس رمضان و نقی صنایع بگویم ؟ برادرانی که قدرت عجیبی در پیمودن پله های ترقی داشتند ،و این بود که بر عرش خدا پا گذاشتند.
یا از فرماندهان شهید احمد صنایع و شهید قویدل حرف بزنم ؟
یا از امدادگر جبهه ها شهید محمد جام بگویم ؟
ویا از ناصر حقیقت سخن بگویم که مدیری کم نظیر بود ؟
و یا از نوجوانان روستا حسن صنایع،محمود فرضی ،مهدی جوادی،عزیز خرسندی بگویم که چونان علی اکبر حسین جام شهادت را سر کشیدند ..
دوستان عزیز تکرار میکنم روستای ما زیباست که نگو و نپرس ، انکه عاشق علم و معرفت است چیزی میخواهد بیاموزد میتواند از کتابخانه زیبای روستا روبروی مسجد محل استفاده کند.
این کتابخانه در سال ۱۳۵۹بدست مبارک شهدا در دو اطاق مسجد تاسیس شده بود و خدود ۷ سال پیش توسط فرهنگ دوستان خیر روستا باساختمانی جدید با امکانات ویژه و با چندین هزار جلد کتاب فعالیت خود را دو چندان نموده .
شما و فرزندانتان میتوانید تا زمانی که مهمان ما هستید از خانم جوادی مدیر کتابخانه کتاب بامانت بگیرید.
و خلاصه اگر میخواهد مناظر زیبا را ببیندو بتصویر بکشید بروید اطراف آب شکن و سد لاستیکی ،و انکه میخواهد سر گرم باشد برود قلابی را اماده کند کرمی یا نانی به قلاب بکشد صیادی کند ،انکه میخواهد صنعتی را تماشا کند که در شهر دیده نمیشود برود در کارخانه برنجکوبی صنعتی سلیمانی و با اقای فریبرز و حمید سلیمانی گفتگوئی داشته باشد ،انکه میخواهد خریدی ویژه داشته باشد در اطرافد آب شکن با فروشنده ها گفتگو کند انها محصولاتشان ارزان و مناسب است ، انکه میخواهد از چگونگی گفتمان و درد دل مردم روستا مطّلع شود به قهوه خانه اقای محرم اشوری ،محمد صنایع و جشن پرگان سر بزند لختی بنشیند و چای لب سوزی نوش کند و انکه میخواهد از مردان جنگ یادی کند به آرامگاه شهدا سر بزند ودر کنار تک تک آنان بنشیندو با آنها بلند بلند یا درگوشی یا تو دلی کلامی داشته باشد و اشکی بریزد برای ما ها که جامانده ایم، تا دل آرام گیرد از دنیا طلبی های کوچک و بزرگ .
این روستا همه چیز دارد از دیدنیهای زیبا تا مردم مهمان نواز ،با خدا و با ایمان .