درمان یبوست (Constipation treatment)
یبوست یک نشانه یا علامت است بیماری نیست و میتواند در ضمینه یک بیماری ظاهر شودکه در اینصورت به آنها یبوست ثانوی میگویند مانند علل داروئی، بیماری های روحی روانی، عدم حرکت بیمار، اختلات فکری و ضایعات مغزی نخائی، بیماریهای تیروئید، بیماری قند ……..
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
ولی دسته ای از یبوست ها را یبوست اولیه مینامند که میتواند ۱- بدلیل کندی عبور مواد مدفوعی در روده بزرگ باشد ۲- در ۵۰ درصد افرادی که دچار یبوست اولیه هستند سرعت عبور مواد مدفوعی در روده بزرگ آنها طبیعی است. ۳- بیمارانی که یبوست آنها بدلیل ناهماهنگی در عضلات شکم کف لگن و مقعد در حین دفع است.
من اینجا نمی خواهم درباره تک تک بیماری ها صحبت کنم بلکه منظورم برداشتن قدمهای عملی برای درمان بعضی از علل یبوست است تا خودتان را بدون مراجعه به پزشک درمان کنید.
شخصی که دچار یبوست است در ابتدا بهتر است توسط یک متخصص داخلی یا یک پزشک عمومی حاذق معاینه شود تا علل های ثانوی یبوست بررسی و رد شود.
بعد از اطمینان از اینکه بیماری ضمینه ای ندارد میتواند از این مقاله برای درمان استفاده کند.
برای توجیه علل درمانهائی را که توصیه میکنم مثالی را میآورم: ۱۶ سانتیمتر اخر روده بزرگ از راست روده و مقعد تشکیل شده که به سوراخ مقعد ختم میشود.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
این فاصله از روده که نقش زیادی در یبوست دارد میتواند شبیه یک لوله خمیردندان باشد و عمل دفع نیز شبیه خارج کردن خمیر دندان از لوله خمیر میباشد.خارج نشدن خمیر از لوله میتواند سه دلیل داشته باشد: ۱- شما برای اینکه خمیر را از لوله خمیر دندان خارج کنید نیاز دارید در ابتدا درب لوله خمیر دندان را باز کنید و این در مورد دفع موفق یعنی در دستشوئی بنشینید و زور بزنید و همزمان با زورزدن، سوراخ مقعد را بازکنید تا دفع حاصل شود و اگر در حین زور زدن سوراخ مقعد را باز نکنید مثل آن است درب لوله خمیر دندان را باز نمیکنید ولی آنرا فشار می دهید، این همان حالتی است که این بیماران همیشه احساس انسداد میکنند و سعی میکنند بروش های غیر طبیعی (استفاده از انگشت، فشار باطراف مقعد و یا گرفتن آب بداخل مقعد) مدفوع را خارج کنند که گاهی منجر به زخم داخل مقعد میشود. روش درمان این بیماران انجام چند جلسه بیوفیدبک است که پس از نا موفق بودن درمان اولیه و انجام روشهای تشخیص لاززم پزشک فوق تخصص گوارش روش درمانی بطریق بیوفیدبک را به بیمار توصیه میکند.
مغمولا این بیماران بدلائل مختلف روش صحیح دفع را از کودکی نیاموخته اند و چون این یک بحث تخصصی است از آن میگذرم.
۲- شما برای اینکه خمیر را از لوله خمیر دندان خارج کنید نیاز دارید بمیزان کافی به لوله فشار وارد کنید در غیر اینصورت حتی اگر در داخل لوله خمیر باشد و درب هم باز باشد خمیری خارج نمیشد.
در عمل دفع مدفوع این فشار کافی را چگونه میتوان ایجاد کرد؟: با گرفتن حالت چمباتمه در دستشوئی (استفاده از دستشوئی ایرانی) و یا گذاشتن زیرپائی به بلندی ۳۰ سانتیمتر در حین استفاده از دستشوئی فرنگی و سپس خم شدن بجلو، گذاشتن ارنج ها روی زانوها تا زاویه بین رانها و ستون فقرات ۳۵ درجه شود و زورزدن شکمی. در غیر این صورت فشار کافی به روده ها منتقل نمیشود و مذفوع خارج نمیشود.
۳- شما برای اینکه خمیر را از لوله خمیر دندان خارج کنید نیاز دارید در داخل لوله خمیری باشد و نرم هم باشد و این یعنی اگر باندازه کافی غذای پر تفاله یا پر فیبر با آب مصرف نکنیم اگر فشار کافی وارد کنی و سوراخ مقعد را هم باز کنید بیمار دفعی نخواهد داشت.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
خوب حالا بپردازیم بدرمان، درمان مورد اول یعنی عدم هماهنگی در عضلات شکم، کف لگن و مقعد و باز نشدن سوراخ مقعد در زمان دفع یک کار تخصصی است و باید در آخر به آن فکر کرد و بیو فیدبک را پیشنهاد داد.
و همیشه باید قدم های اول را بدنبال حل مشکل دوم و سوم برداریم یعنی ایجاد فشار کافی برای خروج مدفوع، که گقتیم تا میتوانید از دسبشوئی ایرانی استفاذه کنید و در صورت اجبار بروشی که عرض کردم از دستشوعی فرنگی و سعی کنید بیشتر از ۵ دقیقه در دستشوئی ننشینید.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
و اما در مورد بند سوم که باید مدفوع کافی در راست روده باشد، قوامش نرم باشد تا با زور رزدن مناسب دفع شود.
خوب باید چه کاری کرد؟ کدام غذا فیبر کافی دارد ما باید روزانه تا ۳۵ گرم فیبر مصرف کنیم و برای نرم شدن مدفوع چه اندازه مایعات مصرف کنیم؟
اوّل غلات: بهترین منبع فیبر نان است، نان سبوس دار.
تنها نان غیر شرکتی که سبوس دارد آنهم اگر شانس بیاوریم سبوسش کافی باشد نان سنگک است بقیه نانها سبوس ندارند شاید بعضی نان های محلی سبوس داشته باشد. پس یا از نان سنگک و یا نانهای شرکتی کندم یا جو سبوسدار، و یادتان باشد شما که یبوست دارید باید نصف وعده غذای شما در نهار و شام هم از نان سبوسدار باشد و تنها از برنج استفاده نکنید در برنج ها برنج قهوهای سبوس دارد.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
دوم مایعات: شما باید در بیست چهار ساعت حداقل دولیتر (۸ لیوان) آب ساده استفاده کنید یادتان باشد چای و فهوه جایگزین آب نمیشود آنها آب بدن را بدلیل افزایش ادرار کم میکنند و باید مصرف آنهارا کم کنید.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
سوم میوه: بهترین میوه هائی که برای یبوست میتوان مصرف کرد سیب با پوست، گلابی با پوست، کیوی با پوست یا انبه است که روزی سه تا چهار عدد با اندازه متوسط باید باشد.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
چهارم سبزیجات: روزی حداقل یک ظرف سبزی خوردن از سبزی ها کلم بروکلی کاهو… بهتر هستند.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
پنجم حبوبات: اگر بیمار بتواند روزانه یک فنجان حبوبات پخته استفاده کند بسیار موثر است مثلا از عدس، نخود، لوبیا….. یعنی حبوباب را بپزد و در یخچال بگذارد و روزانه فقط یک فنجان مصرف کند.
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
ششم مصرف مایعات ولرم قبل از صبحانه: در مثل است که روز را با یک لیوان مایعات ولرم شروع کنید که در دفع موثر است مثلا از یک لیوان آب ولرم، یک لیوان خاک شیر با آب ولرم، یک لیوان جوشانده گل محمدی..
برای بزرگنمائی روی تصویر کلیک کنید
و موارد دیگری که باید رعایت کرد: ۱- نیم ساعت بعد از صبحانه اقدام به دفع الزامی است حتی اگر میل نداشته باشید ۲- در موقع دفع زور زیاد نزنید که منجر به زخم مقعد میشود ۳- زمان دفع فقط تا ۵ دقیقه ۴- روزانه تا ۴۰ دقیقه ورزش کنید بطوریکه عرق کنید ۵- دستگاه کوارش تغییر را دوست ندارد، برای جلوگیری از درد و نفخ شکم، بهتر است رژیم غذائی را با میوه و سبزی آغاز کنید و فیبر غلات و حبوبات را بتدریج اضافه کنید(هر هفته پنج گرم اضافه کنید).۶- برای کسانی که رژیم لاغری دارند سبوس را از بازار بخرند و یک قاشق به بعضی از غذا اضافه کنند.۷- غلات آماده برای صبحانه فیبر مناسب دارند. ۸- غذاهای چرب و پر انرژی، قهوه و چای پررنگ و حتی گاهی موز و پنیر یبوست را شدیدتر میکند. ۹- ریشه بعضی از گیاهان اگر با پوست مصرف شود فیبر مناسب دارد مانند چغندر، هویچ، شلغم، سیب زمینی ۱۰- از خود میوه استفاده کنید آب میوه فیبر کمی دارد بعنوان مثال یک پرتقال ۶ برابر آب پرتقال قیبر دارد. ۱۱- مصرف سنا، سیلاکس و برای بیشتر از یک هفته کولون را اتونیک یا ناتوان میکند.۱۲- احساس دفع خود را بدلیل توالتی که تمیز نیست و یا در خانه بستگان عادت ندارم نادیده نگیرید و گرنه یبوست پیدا میکنید و اگز طول بکشد منحر به متسع شدن راست روده و روده بزرگ میشود و احساس دفع خود را از دست میدهید و در ایران عدم توجه به احساس دفع یکی از دلائل مهم یبوست است.۱۳- یکی از عوامل مرتبط به دفع طبیعی تفریحات و بگو بخند کافی است، کسانی که به بهانه کار زیاد، میخواهم تنها باشم و یا حوصله ندارم در منزل حبس هستند، بعد از مدتی دچار افسردگی و یبوست میشوند.
.
